Je moet je eens proberen voor te stellen, je zit op een boot in het midden van de oceaan, de zon staat ontzettend hoog en het water oogt een beetje kalm. Je ziet een schaduw onder jouw bootje doorschieten en je ziet een gigantische haai met kaken en tanden die alles kunnen verwerken wat past. Dit is absoluut geen mythe, nee je zou de Megalodon gezien hebben. Dit was de grootste haai die ooit op onze planeet heeft rondgezworven.
Nu is deze prehistorische haai gelukkig verdwenen, maar wat als deze nog zou bestaan? Wat zou dit toch kunnen betekenen voor ons huidige eco systeem? Ga er dan vanuit dat het er niet maar een is. Nee het zou dan gaan om hele families. Maar naast ons eco systeem, wat zou het betekenen voor onze schepen en ook onze vakanties aan zee? We gaan in deze blog eens dieper in op de gedachte gang, dit met een mix van wetenschap, verbeelding en ook actuele feiten. We zien dan een wereld waarin de Megalodon nooit uitgestorven zou zijn geweest.
Wat was de Megalodon?
De Megalodon was een ongelofelijk grote haaien soort welke ongeveer 23 tot 3,6 miljoen jaar geleden leefde. Deze haai stond bekend als de grootste roofvis welke ooit heeft bestaan. De huidige wetenschap schat dat de haai zo ongeveer tussen de 15 en 20 meter lang kon worden. Dit is zeker 3 keer zo groot als de huidige witte haai. Daarnaast kon het gewicht van de Megalodon ook zeker 60 ton bedragen.
De gigantische kaken konden zich gemakkelijk openen tot een breedte van wel meer dan 3 meter, daarnaast werd ook de beetkracht van deze gigant geschat op een goede 180.000 newton. Het is zoveel sterker dan welk bijtend roofdier dan ook en dit is inclusief de T.rex. Zo kon een Megalodon met gemak walvissen verslinden. Deze waren waarschijnlijk ook onderdeel van zijn dieet net zoals allerlei andere zeezoogdieren.
Wist je ook dat de naam van de Megalodon ook echt letterlijk grote tand betekent? Grappig toch? Deze Megalodon tanden zijn immers massief en konden zelfs 18 centimeter lang zijn. Tot op de dag van vandaag worden de tanden gevonden op verschillende zeebodems en ook kustlijnen over de hele wereld.
Waarom is de Megalodon uitgestorven?
Wat we weten is dat de Megalodon echt miljoenen jaren lang heeft geheerst over onze oceanen, dit als de koning onder de roofdieren. Toch verdween deze apex predator weer ongeveer 3,6 miljoen jaar geleden. De wetenschappers hebben door de jaren heen ontzettend veel theorieën ontwikkeld, deze zouden het mysterie bloot moeten leggen. Natuurlijk biedt dit absoluut geen zekerheid, toch zijn het stuk voor stuk goed onderbouwde oorzaken.
Verandering in temperatuur
Aan het einde van het tijdperk dat we kennen als het Plioceen begon de aarde toch echt af te koelen. Dit markeerde op zijn beurt weer het begin van een aantal ijstijden, dit waarbij de temperatuur van het zeewater ook wereldwijd daalde. De Megalodon leefde voornamelijk in de warmere, tropische en ook subtropische zeeën. Naarmate dat de warmwatergebieden kleiner werden, raakte het leefgebied van de Megalodon ernstig beperkt. De koeler wordende oceanen waren niet alleen fysiek minder geschikt voor deze haai, maar zorgden er ook voor dat zijn prooidieren, vooral zeezoogdieren. Deze begonnen zich te verplaatsen naar wat koudere gebieden waarbij de Megalodon niet goed zou kunnen overleven.
Daarnaast kunnen de koudere temperaturen de stofwisseling en ook de voortplanting van de zeedieren beïnvloeden. Voor een roofdier dat te alle tijden afhankelijk is van een grote hoeveelheid voeding om het lichaam te laten werken, zou een beperking van voeding en ook een beperking van warm water ongelofelijk slechte gevolgen hebben meegebracht.
Toenemende concurrentie
We weten dat in de tijd waarin de Megalodon begon te verdwijnen, er andere roofdieren verschenen. Deze roofdieren konden effectiever overleven in veranderende omstandigheden. Een grote concurrent was de haai die nu volledig geëvolueerd is tot onze huidige witte haai, hiervan wordt verwacht dat deze de niche van de Megalodon als het ware had overgenomen. De haai was een stuk kleiner, maar toch was de grote witte haai een stuk wendbaarder, energie efficiënter en was ook nog eens in staat om in de koudere maar ook warmere wateren te leven.
Ook onze welbekende orka’s (Orcinus orca) begonnen zich te ontwikkelen tot de sociaal intelligente, georganiseerde jagers die we vandaag kennen. Waar dat we vermoedden dat de Megalodon in zijn eentje jaagde, weten we dat de orka’s in groepen jagen. Dit verhoogt natuurlijk hun succes aanzienlijk. Dit stelde ze in staat om te kunnen concurreren om dezelfde prooien, maar ze konden daarnaast ook de jongere en zwakkere Megalodons belagen.
Dit waren wederom nieuwe roofdieren welke meer druk wisten te zetten op voedselbronnen die de Megalodon nodig had. Dit zorgde er weer voor dat prooien schaarser werden en de strijd om te kunnen overleven ook steeds feller werd.
Afname van prooidieren
We weten dat de Megalodon perfect om kon gaan met het jagen op de grote zeezoogdieren, denk maar eens aan de dolfijn, walvissen en ook zeker de voorouders van de robben. Dit zijn groepen die op hun beurt zijn getroffen door ecologische verschuivingen. Veel soorten waar de Megalodon op jaagde stierven uit of trokken naar de koudere gebieden van de oceanen waar de Megalodon moeite had om te komen. Dit kon komen door de voorkeur voor het warme water en de bijbehorende enorme energiebehoefte.
Door de migratiepatronen van onder andere de walvissen, dit ook door de gevolgen van de veranderingen in planktonpopulaties, oceaanstromingen en zelfs seizoensinvloeden verdween er als het ware een zeer belangrijke voedingsbron voor de Megalodon. Dit maakte de prooien steeds schaarser en voor een groot roofdier als de Megalodon welke een constante voedingsbron nodig heeft om te kunnen overleven was dit absoluut geen goed teken en een zekere aanval op de bestaanszekerheid.
Langzame voortplanting
We weten dat er natuurlijk geen directe en accurate gegevens zijn voor wat betreft de reproductie van de Megalodon, toch kunnen we, als we kijken naar de huidige verwanten zien dat dit waarschijnlijk een soort was die ontzettend traag groeide en ook nog eens een lage voortplantingssnelheid had. De grote roofdieren hebben daarnaast ook nog eens lange draagtijden, krijgen ook weinig nakomelingen per keer en investeren ontzettend veel in de jongen. Dit maakt soorten zoals de Megalodon kwetsbaar in periodes van snelle ecologische verandering. Als de jongen nauwelijks overleven en de volwassen dieren minder oud worden of minder vaak kunnen paren door voedselschaarste of competitie, dan kan een populatie in korte tijd drastisch inkrimpen, dit zelfs zonder massale sterfte.
Wat als de Megalodon niet was uitgestorven?
Laten we nu vooral gaan kijken naar een denkbeeldig scenario waarin de Megalodon wel echt miljoenen jaren overleefd zou hebben en ook vandaag de dag nog steeds in onze oceanen zouden rondzwemmen, wat zou dit voor ons kunnen betekenen?
Veranderingen in het mariene ecosysteem
De Megalodon stond simpelweg aan de top van de voedselketen, mocht deze nog leven dan zou de Megalodon een waar impact hebben op de populaties van onze huidige walvissen, dolfijnen en andere grote zeezoogdieren. Het zou waarschijnlijk zo zijn dat veel huidige zeezoogdieren in kleinere aantallen zouden voorkomen, of zich zouden hebben aangepast om uit de buurt van de Megalodon te blijven.
Bovendien zou zijn aanwezigheid mogelijk het gedrag van andere roofdieren beïnvloeden, zoals orka’s en grote witte haaien. In plaats van apex predators te zijn, zouden zij misschien een stapje terug moeten doen.
Gevolgen voor de visserij en scheepvaart
We vermoeden dat een volwassen Megalodon de echt grote schepen zou proberen te vermijden, maar de boten van een middelgroot formaat zouden toch zeker in gevaar kunnen zijn. Denk hierbij eens aan vissersboten of duikexpedities. Verder zouden we ook scheepvaartroutes aan moeten passen wanneer deze monsters een bepaald gebied als territorium zouden claimen.
Kijken we naar onze visserij dan zou het enorm complex gaan worden. Zo zou de Megalodon er aan de ene kant voor kunnen zorgen dat er al een zware populatie controle aanwezig is en dan vooral op het gebied van tonijn en ook zwaardvis. Aan de andere kant zou zijn jacht op zeezoogdieren het ecosysteem zo kunnen veranderen dat commerciële visstanden indirect afnemen of verschuiven.
Impact op toerisme en recreatie
Zou jij nog echt met een gerust hart de zee in gaan als je zou weten dat de Megalodon zich hier ergens verschuilt? We kunnen je vast vertellen dat de stranden in de buurt van de Megalodon sightings waarschijnlijk zeker afgesloten zouden moeten worden. De maritieme waarschuwingssystemen zouden in principe net zo normaal worden als dat we momenteel hebben voor kwallen en haaien.
Natuurlijk zou de toerisme ook zeker kunnen toenemen, denk maar eens aan iedereen die dolgraag een Megalodon zou willen zien. Dit met onderzeeërs of zwaar beschermde duikkooien, natuurlijk is dit absurd en zou dit nooit voor kunnen komen, maar denk eens aan de mogelijkheden. De Megalodon zou een toeristische attractie van wereldformaat zijn, mits goed beheerd en veilig georganiseerd.
De media en popcultuur
Een Megalodon is op zichzelf al een enorm icoon, denk maar eens aan de films zoals The Meg en daarnaast ook de talloze documentaires. Weet dat als de Megalodon nog echt zou bestaan, deze waarschijnlijk de onbetwiste ster zou worden van de natuurdocumentairewereld. Daarnaast zouden verschillende wetenschappelijke expedities, realityshows, boeken en zelfs streamingdiensten allemaal inhaken op de fascinatie voor deze mythische roofvis.
Ook educatieve programma’s zouden veranderen. Kinderen zouden leren over de Megalodon als een nog levende soort, en wellicht zelfs lessen volgen over hoe zich te gedragen in gebieden waar de dieren voorkomen, net als bij beren of krokodillen.
Bescherming en behoud
Toch zou de Megalodon ondanks zijn gigantische kracht op een beschermingslijst staan. Zoals met veel grote roofdieren zou hij bedreigd kunnen worden door vervuiling, klimaatverandering en menselijk ingrijpen.
Het zeegebied waarin de Megalodon zou broeden of jagen zou als een beschermd natuurgebied worden aangemerkt. Hier zouden dan weer op hun beurt internationale verdragen kunnen verschijnen voor het behoud van deze zeldzame soort. Daarnaast zouden er ook nog eens illegale jachten kunnen ontstaan, dit voor hun tanden of andere lichaamsdelen die als een trofee zouden kunnen dienen.
Zou de Megalodon zich kunnen aanpassen aan de huidige oceaan?
Het is natuurlijk ontzettend verleidelijk om te denken dat de Megalodon het in ons systeem perfect zou kunnen redden, toch is dit echt geen zekerheid. Onze oceanen zijn immers ontzettend zwaar vervuild, overbevist en door de geluidsloverlast van de scheepsvaart en al het boren naar olie kan de Megalodon het toch zeer zwaar krijgen. Het is daarnaast ook een hele andere oceaan dan dat het miljoenen jaren geleden was.
Een soort als de Megalodon, die gewend was aan overvloed en een heel andere klimaatbalans, zou mogelijk moeite hebben met onze huidige omstandigheden. Ook zijn reusachtige formaat zou een nadeel kunnen zijn in een wereld waar voedselbronnen soms schaars zijn.
Daarnaast is er ook een mogelijkheid dat de Megalodon zich in de afgelopen jaren zou hebben aangepast, hij zou dus kleiner geworden kunnen zijn en ook slimmer zijn geworden op het gebied van jagen. Daarnaast zou het dieet van de Megalodon ook echt aangepast kunnen zijn naar vissen en inktvissen.
Conclusie
Wij van Megalodontand.nl geloven dat als de Megalodon vandaag de dag nog zou leven, onze oceanen en ook levens er compleet anders zouden uitzien. Denk hierbij maar eens aan de ecologische ketens tot aan toerisme, maar ook van visserij tot aan internationale wetgeving. Echt alles zou beïnvloed kunnen worden door de gigantische haai.
Maar wat deze denkwijze eigenlijk vooral laat zien is hoe fascinerend het leven in onze oceanen eigenlijk is. Dit zelfs zonder een levende Megalodon. De zee blijft simpelweg een plek vol wonderen en ook mysteries die ons nog dagelijks helpen met leren.
Misschien is dat ook de reden waarom de Megalodon zo tot de verbeelding spreekt. Niet alleen vanwege zijn afmetingen, maar omdat hij symbool staat voor alles wat groot, krachtig en tegelijkertijd onbekend is aan het onderwaterleven.
En of hij nu echt nog ergens zwemt of alleen in onze verbeelding voortleeft, de Megalodon heeft zijn plaats in ons collectieve bewustzijn stevig verankerd.